Phồng đĩa đệm có thể dẫn tới thoát vị đĩa đệm không?

Phồng đĩa đệm là tình trạng đĩa đệm bị biến dạng, nhô ra khỏi vị trí bình thường của bộ phận trong cột sống và có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào của cột sống. Đây là một dạng nhẹ của thoát vị đĩa đệm. Nếu không được điều trị kịp thời, phồng đĩa đệm có thể tiến triển thành thoát vị đĩa đệm, gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Phan Bá Quỳnh – Bác sĩ Ngoại Chấn thương chỉnh hình – Trung tâm Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

1. Bệnh phồng đĩa đệm là gì?

Đĩa đệm có hình dạng tròn, dẹt và cấu tạo gồm hai phần: lớp vỏ bao xơ bên ngoài và phần nhân nhầy dạng gel hoặc giống lòng trắng trứng ở bên trong. Đĩa đệm nằm giữa các đốt sống, giúp hấp thu lực tác động và giảm ma sát trong quá trình vận động, từ đó bảo vệ cột sống.

Phồng đĩa đệm là giai đoạn nhẹ của bệnh thoát vị đĩa đệm. Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi đĩa đệm phồng hoặc lồi ra do vòng sợi bị yếu, tuy nhiên nhân nhầy vẫn nằm trong bao xơ, chưa thoát ra ngoài, do đó chưa gây chèn ép lên các dây thần kinh.

Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trong cột sống, nhưng khoảng 90% trường hợp gặp phải ở vùng thắt lưng, đặc biệt là ở các đĩa đệm giữa các đốt sống L4 – L5 và L5 – S1.

Tùy vào mức độ cũng như vị trí phồng đĩa đệm mà các triệu chứng có thể khác nhau ở mỗi người. 

2. Dấu hiệu nhận biết phồng đĩa đệm

Ở giai đoạn đầu, bệnh phồng đĩa đệm thường không có triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể gặp một số triệu chứng khó chịu, bao gồm:

• Đau, tê, ngứa ran ở vùng cổ, có thể lan xuống cánh tay, bàn tay hoặc các ngón tay.
• Đau mỏi lưng, đặc biệt là vùng thắt lưng.
• Đau lan ra phía trên và phía trong đùi.
• Tê, yếu hoặc ngứa ran ở bàn chân hoặc ngón chân.

Tùy vào mức độ và vị trí phồng đĩa đệm, các triệu chứng có thể khác nhau ở từng người. Cơn đau có thể xuất hiện đột ngột, kéo dài vài ngày rồi tự giảm, điều này khiến nhiều người bệnh chủ quan và không đi khám kịp thời.

Đau mỏi lưng, nhất là vùng thắt lưng dấu hiệu cảnh báo bệnh phồng đĩa đệm.

3. Nguyên nhân gây bệnh phồng đĩa đệm

• Tuổi tác: Theo thời gian, đĩa đệm mất dần nước và trở nên khô cứng, giảm tính linh hoạt. Khi đó, đĩa đệm dễ bị phồng lên hơn khi có tác động hoặc áp lực. Tình trạng này thường gặp ở người trung niên và người cao tuổi.
• Chấn thương: Các chấn thương vùng cột sống do té ngã, chơi thể thao hoặc tai nạn giao thông có thể tạo áp lực mạnh, đột ngột lên cột sống, làm tăng nguy cơ mắc bệnh
• Di truyền: Nếu cha mẹ có đĩa đệm yếu hoặc có bất thường về cấu trúc, con cái cũng có thể có nguy cơ bị phồng đĩa đệm hoặc thoát vị đĩa đệm.
• Vận động sai tư thế: Những tư thế không đúng trong sinh hoạt hàng ngày như đứng khom lưng lâu, ngồi lâu, ngồi gục đầu hoặc ngửa cổ đều có thể ảnh hưởng xấu đến đĩa đệm, làm thay đổi cấu trúc cột sống.
• Thừa cân, béo phì: Khi cân nặng tăng, cột sống phải chịu thêm áp lực, ảnh hưởng đến cấu trúc của đĩa đệm, làm tăng nguy cơ mắc bệnh
• Hút thuốc lá và uống rượu bia: Các chất kích thích có trong thuốc lá và rượu bia làm giảm khả năng cung cấp oxy và dưỡng chất cho đĩa đệm, từ đó thúc đẩy quá trình thoái hóa và làm bệnh tiến triển nhanh hơn.

4. Phân biệt giữa phồng đĩa đệm và thoát vị đĩa đệm

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa “phồng đĩa đệm” và “thoát vị đĩa đệm”, cho rằng đây là hai thuật ngữ chỉ chung một tình trạng. Tuy nhiên, đây là hai tình trạng bệnh lý khác nhau, cụ thể như sau:

• Phồng đĩa đệm là tình trạng nhân nhầy trong đĩa đệm vẫn còn nằm trong bao xơ. Đây là giai đoạn nhẹ của thoát vị đĩa đệm. Nếu không được điều trị đúng cách, phồng đĩa đệm có thể tiến triển thành thoát vị đĩa đệm.
• Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi bao xơ bị rách, khiến nhân nhầy trượt ra ngoài và chèn ép lên dây thần kinh hoặc tủy sống, gây ra các cơn đau nhức, tê bì và giảm khả năng vận động.

5. Phồng đĩa đệm dẫn tới thoát vị đĩa đệm như thế nào?

Phồng đĩa đệm thường  sẽ không gây nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu bệnh không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể ngày càng tiến triển nặng nề hơn. Khi người bệnh mang vác nặng, gặp chấn thương hoặc chịu ảnh hưởng từ quá trình lão hóa, phồng đĩa đệm có thể chuyển sang thoát vị đĩa đệm.

Khi đó, nhân nhầy trong đĩa đệm lệch khỏi vị trí ban đầu, thoát ra ngoài làm rách bao xơ, gây chèn ép lên tủy sống và dây thần kinh. Điều này dẫn đến các cơn đau dai dẳng, giảm khả năng vận động và có thể gây ra rối loạn đại tiểu tiện, mất cảm giác, phản xạ gân cơ hoặc tê liệt tứ chi nếu khối thoát vị chèn ép vào dây thần kinh tủy sống một cách nghiêm trọng.

Phồng đĩa đệm là một trong nhiều nguyên nhân dẫn tới thoát vị đĩa đệm.

6. Điều trị phồng đĩa đệm

Phồng đĩa đệm nếu không được điều trị kịp thời có thể tiến triển thành thoát vị đĩa đệm. Việc điều trị bệnh có thể áp dụng phương pháp y học cổ truyền hoặc y học hiện đại (tây y), tùy vào mức độ và tình trạng cụ thể của bệnh nhân. Bác sĩ sẽ lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp:

• Trong điều trị bằng y học cổ truyền, bác sĩ có thể kết hợp các phương pháp như thuốc Đông y, vật lý trị liệu, xung điện, điện châm, chiếu tia hồng ngoại… nhằm giảm đau, chống viêm và hỗ trợ phục hồi chức năng cột sống.
• Với điều trị bằng phương pháp tây y, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), vitamin nhóm B (đường uống hoặc tiêm), hoặc thuốc giãn mạch ngoại vi để hỗ trợ điều trị. Tùy vào nguyên nhân và tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ quyết định phương pháp điều trị phù hợp. Nếu bệnh nhân thiếu vitamin, việc bổ sung vitamin sẽ được thực hiện, nếu phồng đĩa đệm tiến triển nặng và gây thoát vị đĩa đệm chèn ép thần kinh, bệnh nhân có thể cần phải phẫu thuật để giải quyết tình trạng này.

Bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc giảm đau, chống viêm không steroid… để hỗ trợ điều trị bệnh

7. Cách phòng ngừa bệnh từ sớm

Phòng ngừa bệnh phồng đĩa đệm có thể thực hiện qua việc thay đổi lối sống và sinh hoạt hợp lý, cụ thể như sau:

• Sống lành mạnh: Duy trì chế độ ăn uống hợp lý, làm việc và nghỉ ngơi điều độ, tránh căng thẳng kéo dài.
• Kiểm soát cân nặng: Giữ cân nặng ở mức bình thường, tránh tăng cân đột ngột, vì thừa cân có thể tạo áp lực lớn lên cột sống và đĩa đệm.
• Tập thể dục thường xuyên: Các bài tập thể dục giúp cột sống vững chắc và linh hoạt. Các môn thể thao tốt cho sức khỏe xương khớp và đĩa đệm bao gồm bơi lội, đi bộ, đạp xe, yoga…
• Khiêng vác vật nặng đúng cách: Khi mang vác đồ vật, cần gập gối, giữ lưng thẳng và mang vật gần cơ thể để giảm áp lực lên cột sống.
• Tránh ngồi lâu một chỗ: Không ngồi quá lâu, thường xuyên đứng dậy, đi lại và thực hiện các bài tập nhẹ để giãn cơ.
• Sử dụng ghế tựa thấp khi đứng lâu: Khi phải đứng lâu, nên kê chân lên ghế tựa thấp, mỗi lần thay đổi chân khoảng 5 – 10 phút để giảm áp lực lên cột sống.

Phồng đĩa đệm là giai đoạn nhẹ của bệnh thoát vị đĩa đệm. Nếu không được can thiệp kịp thời, tình trạng này có thể tiến triển và gây ra những biến chứng nguy hiểm. Do đó, khi xuất hiện những cơn đau bất thường ở cột sống, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để gặp bác sĩ chuyên khoa, nhằm được chẩn đoán chính xác nguyên nhân và điều trị kịp thời.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.