Phân biệt tắc tia sữa với áp xe vú sau sinh cũng như hiểu rõ bị tắc tia sữa bao lâu thì bị áp xe là điều quan trọng giúp phụ nữ sau sinh tránh được các biến chứng nguy hiểm. Tắc tia sữa là tình trạng các ống dẫn sữa bị tắc nghẽn, gây căng tức và đau nhức vùng ngực. Nếu tắc tia sữa không được xử lý kịp thời, có thể dẫn đến áp xe vú, một dạng nhiễm trùng hình thành ổ mủ trong tuyến vú.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Hoàng Thị Ánh Tuyết – Khoa Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
1. Tắc tia sữa là gì?
Tắc tia sữa là tình trạng xảy ra khi sữa được sản xuất tại các nang sữa trong tuyến vú không thể thoát ra ngoài hoặc chỉ thoát ra với lượng rất ít do sự tắc nghẽn ở ống dẫn sữa. Thông thường, sữa từ các nang sữa sẽ được dẫn qua các ống dẫn đến xoang chứa sữa sau quầng vú và khi trẻ bú, lực mút sẽ giúp sữa chảy ra. Tuy nhiên, khi ống dẫn sữa bị tắc nghẽn do các yếu tố như chèn ép, viêm nhiễm hoặc các nguyên nhân khác, sữa sẽ ứ đọng, gây ra hiện tượng tắc tia sữa. Tắc tia sữa có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào trong giai đoạn nuôi con bằng sữa mẹ, đặc biệt phổ biến trong những ngày đầu sau sinh.
1.1 Dấu hiệu nhận biết tắc tia sữa
- Bầu vú căng, cứng, đau nhức, mức độ đau tăng dần, gây khó chịu và đau đớn.
- Khi sờ vào ngực thấy xuất hiện một hoặc nhiều cục cứng.
- Sữa tiết ra ít hoặc không tiết ra.
- Có thể xuất hiện triệu chứng sốt toàn thân.
1.2 Nguyên nhân tắc tia sữa
Tắc nghẽn cơ học:
- Đầu tia sữa ở núm vú chưa được thông trước khi cho trẻ bú.
- Núm vú phẳng hoặc tụt vào trong, gây khó khăn cho trẻ bú và cản trở dòng chảy của sữa.
- Tác động từ bên ngoài, ví dụ như áo ngực chật, đè ép vùng ngực.
Thói quen cho con bú:
- Bé bú không đủ lượng, để lại sữa dư thừa trong tuyến vú.
- Bé ngậm không đúng khớp bú, làm tổn thương núm vú, tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công.
Vệ sinh không đúng cách:
- Không vệ sinh sạch sẽ núm vú hoặc vệ sinh miệng, lưỡi của bé, dẫn đến nhiễm khuẩn từ miệng bé sang mẹ.
- Sau khi trẻ bú, lượng sữa dư không được vắt ra hết.
1.3 Biện pháp xử lý tắc tia sữa
Tại nhà:
- Cho trẻ bú thường xuyên hơn và đúng cách để kích thích dòng sữa chảy ra.
- Dùng máy hút sữa để hỗ trợ làm cách thông tắc tia sữa.
- Xoa bóp nhẹ nhàng vùng bầu vú để giảm cứng và kích thích lưu thông.
Khi cần thiết:
Nếu tình trạng không cải thiện, mẹ nên liên hệ các dịch vụ chuyên thông tắc tia sữa hoặc đến các cơ sở y tế để được hỗ trợ.
Tắc tia sữa không chỉ gây đau đớn, ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và khả năng bú của trẻ mà còn có thể dẫn đến các biến chứng như áp xe vú, nhiễm trùng tuyến vú và trong trường hợp nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng. Ngoài ra, tình trạng này còn tạo áp lực tâm lý, dễ dẫn đến trầm cảm sau sinh.
Việc nhận biết, hiểu rõ tắc tia sữa bao lâu thì bị áp xe và xử lý tắc tia sữa kịp thời là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và bé, đồng thời duy trì nguồn sữa dồi dào cho trẻ.
2. Áp xe vú là gì?
Áp xe vú là tình trạng xuất hiện các ổ viêm nhiễm chứa mủ nằm sâu bên trong tuyến vú, thường gặp ở phụ nữ đang cho con bú. Nguyên nhân chính là do vi khuẩn, chủ yếu là tụ cầu khuẩn và liên cầu khuẩn, xâm nhập qua các vết nứt hoặc tổn thương trên núm vú, sau đó di chuyển theo ống dẫn sữa vào sâu trong tuyến vú, gây viêm nhiễm. Nếu không hiểu rõ tắc tia sữa bao lâu thì bị áp xe và được xử lý kịp thời, tình trạng viêm sẽ tiến triển thành áp xe.
2.1 Dấu hiệu nhận biết áp xe vú
- Cục cứng và nang mủ: Sờ vào ngực có thể cảm nhận được cục cứng, bên trong chứa nang đầy mủ.
- Da vùng áp xe: Vùng da bên ngoài ở vị trí tổn thương sưng tấy, đỏ, nóng rát.
- Đau nhức: Đau sâu bên trong ngực, cơn đau tăng lên khi sờ vào hoặc khi cử động cánh tay.
- Sưng to: Bên vú bị áp xe trở nên cứng chắc và sưng lớn, hạch ở nách có thể to lên.
- Sữa tiết ít hoặc không tiết ra.
- Các triệu chứng toàn thân: Người bệnh có thể sốt cao, mệt mỏi, cơ thể yếu ớt. Xét nghiệm máu thường cho thấy tăng bạch cầu, tốc độ máu lắng cao và công thức bạch cầu chuyển trái.
2.2 Chẩn đoán
- Siêu âm tuyến vú: Xác định hình ảnh ổ áp xe là vùng chứa mủ tại vị trí cục cứng.
- Xét nghiệm máu: Thể hiện các dấu hiệu viêm nhiễm như tăng bạch cầu và tốc độ máu lắng.
2.3 Nguyên nhân gây áp xe vú
- Do tắc tia sữa: Sữa bị ứ đọng lâu ngày trong tuyến vú không thoát ra ngoài, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
- Vệ sinh không đúng cách: Không vệ sinh sạch sẽ núm vú hoặc để trẻ bú trong tình trạng miệng, lưỡi không sạch.
- Bú không hết sữa: Bé không bú hết lượng sữa trong bầu ngực hoặc mẹ không vắt bỏ sữa dư, dẫn đến tắc nghẽn.
Tắc tia sữa có thể xảy ra trong suốt giai đoạn cho con bú
2.4 Điều trị áp xe vú
- Kháng sinh và kháng viêm: Điều trị sớm bằng kháng sinh để ngăn ngừa tình trạng nhiễm trùng tiến triển.
- Tháo mủ: Nếu ổ áp xe đã hình thành mủ, cần thực hiện chọc hút mủ hoặc phẫu thuật dẫn lưu để loại bỏ ổ viêm. Trong trường hợp ổ áp xe tiến triển lớn có thể dẫn đến tự vỡ, gây đau đớn nghiêm trọng cho người mẹ.
- Không cho con bú bên vú bị áp xe: Bên vú bị tổn thương cần được hút sữa bỏ đi vì sữa có thể lẫn mủ và không an toàn cho trẻ. Chỉ nên cho con bú ở bên vú bình thường.
Lưu ý trong thời gian điều trị:
- Không nên cho trẻ bú trực tiếp bên vú bị áp xe do nguy cơ nhiễm trùng và ảnh hưởng đến tiêu hóa của trẻ.
- Nếu mẹ sốt cao, chất lượng sữa cũng bị giảm sút, nên theo dõi kỹ tình trạng sức khỏe của mẹ và trẻ.
2.5 Biến chứng nếu không điều trị
Áp xe vú không được xử lý kịp thời do nhiều nguyên nhân như không hiểu rõ tắc tia sữa bao lâu thì bị áp xe, có thể dẫn đến viêm nhiễm lan rộng, nguy cơ nhiễm trùng huyết hoặc tổn thương nghiêm trọng tuyến vú. Bên cạnh đó, tình trạng này còn gây áp lực tâm lý và nguy cơ trầm cảm sau sinh ở phụ nữ.
Việc duy trì vệ sinh núm vú, cho trẻ bú đúng cách, nắm rõ tắc tia sữa bao lâu thì bị áp xe và xử lý nhanh chóng tình trạng tắc tia sữa là cách tốt nhất để ngăn ngừa áp xe vú. Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào, cần chủ động đến các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời. Vậy làm thế nào để phân biệt tắc tia sữa với áp xe vú sau sinh một cách chính xác.
Sử dụng máy hút sữa điện đôi sẽ giúp mẹ tiết kiệm thời gian và thông sữa.
3. Phân biệt tắc tia sữa với áp xe vú sau sinh
Sức khỏe tuyến vú là yếu tố quan trọng đối với các bà mẹ đang cho con bú. Hiểu rõ cách phân biệt tắc tia sữa và áp xe vú sau sinh cũng như tắc tia sữa bao lâu thì bị áp xe giúp người mẹ xử lý kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm. Mặc dù cả hai tình trạng này đều liên quan đến tuyến vú, có những điểm khác biệt rõ rệt để phân biệt tắc tia sữa với áp xe vú sau sinh:
Tắc tia sữa:
- Là tình trạng sữa bị ứ đọng do tắc nghẽn một phần hoặc toàn bộ ống dẫn sữa.
- Sữa không thể thoát ra ngoài, gây căng tức, sưng nhẹ đến trung bình, kèm theo cảm giác đau nhói hoặc sâu bên trong bầu ngực.
- Tắc tia sữa thường không gây sốt cao, nhưng nếu kéo dài có thể dẫn đến viêm.
Áp xe vú:
- Là tình trạng nhiễm trùng tuyến vú, xảy ra khi ống dẫn sữa bị tắc lâu ngày tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, hình thành ổ mủ.
- Biểu hiện bao gồm sưng tấy lớn, da vùng vú đỏ rực, nóng rát, đau dữ dội.
- Người mẹ thường bị sốt cao, cảm giác mệt mỏi, thậm chí có hạch sưng ở nách và suy giảm nghiêm trọng khả năng tiết sữa.
3.1 Cách phân biệt tắc tia sữa với áp xe vú sau sinh
- Tắc tia sữa: Gây khó chịu, đau tức ngực nhưng hiếm khi gây sốt cao và không có dấu hiệu viêm nặng ở bầu ngực.
- Áp xe vú: Có các triệu chứng viêm nặng hơn như đỏ, nóng, sưng to, đau dữ dội, kèm sốt cao và có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị.
Phân biệt tắc tia sữa với áp xe vú sau sinh là thắc mắc chung của nhiều bà mẹ đang trong giai đoạn cho con bú.
3.2 Hướng xử lý Phân biệt tắc tia sữa với áp xe vú sau sinh
- Tắc tia sữa: Cần thông tia sữa sớm bằng cách cho bé bú thường xuyên, hút sữa đúng cách hoặc thực hiện các biện pháp massage tuyến vú. Điều này giúp giảm áp lực và ngăn ngừa tình trạng viêm tiến triển.
- Áp xe vú: Là tình trạng nghiêm trọng, cần nhập viện để điều trị kịp thời. Phương pháp điều trị bao gồm sử dụng kháng sinh và can thiệp để tháo mủ nếu cần thiết.
Như vậy, tắc tia sữa là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ áp xe vú. Việc phân biệt tắc tia sữa với áp xe vú sau sinh và điều trị sớm tắc tia sữa là cách hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ hình thành áp xe, bảo vệ sức khỏe mẹ và đảm bảo nguồn sữa cho bé.
4. Tắc tia sữa bao lâu thì bị áp xe
Tắc tia sữa là tình trạng sữa bị ứ đọng trong bầu ngực, nếu kéo dài không được xử lý sẽ dẫn đến viêm tắc tuyến sữa và nguy cơ hình thành áp xe vú. Theo nghiên cứu, thời gian trung bình để tắc tia sữa chuyển thành áp xe là khoảng 4 tuần. Tuy nhiên, thời gian này có thể ngắn hơn nếu tình trạng tắc tia sữa nghiêm trọng hoặc có yếu tố nhiễm khuẩn kèm theo.
Ngay khi phát hiện tắc tia sữa, người mẹ nên tiến hành thông tia sữa càng sớm càng tốt. Việc giải phóng sữa ra ngoài không chỉ giúp giảm đau, căng tức mà còn ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm tiến triển thành ổ áp xe, bảo vệ sức khỏe của mẹ và duy trì nguồn sữa cho trẻ.
Nếu tình trạng tắc tia sữa không cải thiện hoặc có dấu hiệu nghi ngờ áp xe, người mẹ nên đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời
Hiện nay, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec áp dụng phương pháp tác động cột sống để điều trị tắc tia sữa sau sinh mà không cần dùng đến thuốc. Với Phương pháp Tác động cột sống, kỹ thuật viên điều trị chủ yếu sử dụng phần mềm đầu ngón tay tác dụng vào cột sống phía lưng của bệnh nhân để điều chỉnh, khai thông tuyến sữa, giúp thông tia, làm mềm bầu vú. Do vậy trong trường hợp cấp thiết, thai phụ nên đến bệnh viện để được thăm khám và xử trí kịp thời, tránh những biến chứng không đáng có.
Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị tắc tia sữa
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Leave a Reply