Các phương pháp chẩn đoán bệnh viêm ruột

Chẩn đoán bệnh viêm ruột là một vấn đề quan trọng trong y học, đặc biệt khi các triệu chứng của bệnh có thể tương đồng với nhiều bệnh rối loạn tiêu hóa khác.  Hiện nay, có nhiều phương pháp khác nhau để chẩn đoán bệnh viêm ruột, giúp xác định chính xác tình trạng bệnh và hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả.

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của bác sĩ [….], chuyên ngành [….], tại […]

1. Tổng quan về bệnh viêm ruột

Viêm ruột là thuật ngữ chỉ một nhóm bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng viêm mạn tính ở các phần khác nhau của hệ tiêu hóa. Bệnh viêm ruột bao gồm hai tình trạng chính:

• Viêm loét đại tràng: ảnh hưởng chủ yếu đến ruột già và trực tràng.
• Bệnh Crohn: có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa, từ miệng đến hậu môn.

Các triệu chứng của bệnh viêm ruột thường tương đồng với những bệnh lý tiêu hóa phổ biến khác, do đó việc chẩn đoán đôi khi gặp nhiều khó khăn. Các triệu chứng điển hình của bệnh viêm ruột bao gồm:

• Đau bụng
• Tiêu chảy
• Giảm cân không rõ nguyên nhân
• Mệt mỏi
• Phân có máu

Để chẩn đoán bệnh viêm ruột chính xác và phân biệt rõ ràng giữa hai loại bệnh viêm ruột, bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm và kiểm tra cần thiết.

2. Nguyên nhân gây bệnh viêm ruột

Đến nay, nguyên nhân chính xác gây viêm đường ruột vẫn chưa được xác định rõ ràng. Trước đây, chế độ ăn uống và căng thẳng tâm lý thường được nghi ngờ là nguyên nhân, nhưng các nghiên cứu đã khẳng định đây không phải là nguyên nhân trực tiếp gây bệnh, mà chỉ là các yếu tố làm nặng thêm tình trạng bệnh. Nhiều nghiên cứu hiện nay chỉ ra rằng viêm đường ruột có thể liên quan đến rối loạn chức năng của hệ thống miễn dịch. Khi hệ miễn dịch phản ứng với sự xâm nhập của virus hoặc vi khuẩn, phản ứng miễn dịch bất thường có thể khiến cơ thể tấn công nhầm vào các tế bào trong đường tiêu hóa. Ngoài ra, một số đột biến gen cũng được cho là có liên quan đến sự phát triển của bệnh.

Các yếu tố nguy cơ:

• Tuổi tác: Viêm đường ruột thường gặp ở những người dưới 30 tuổi, mặc dù một số trường hợp cũng xuất hiện ở độ tuổi từ 50 đến 60.
• Chủng tộc: Bệnh xảy ra phổ biến hơn ở người da trắng.
• Tiền sử gia đình: Nếu trong gia đình có người mắc bệnh, nguy cơ mắc bệnh viêm ruột sẽ cao hơn.
• Thói quen hút thuốc lá: Hút thuốc là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Sử dụng thuốc chống viêm không steroid: Các thuốc như Ibuprofen, Naproxen natri, Diclofenac natri… có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh viêm ruột.

3.Các xét nghiệm chẩn đoán bệnh viêm ruột theo tình trạng bệnh Crohn

3.1 Xét nghiệm trong phòng thí nghiệm

Một số xét nghiệm trong phòng thí nghiệm có thể được sử dụng để chẩn đoán bệnh Crohn, bao gồm:

• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu là một trong những cách chẩn đoán bệnh viêm ruột theo tình trạng bệnh Crohn giúp đánh giá số lượng hồng cầu và bạch cầu trong cơ thể. Nếu số lượng hồng cầu thấp, có thể người bệnh bị thiếu máu do xuất huyết ở đại tràng hoặc trực tràng. Mức bạch cầu cao có thể chỉ ra tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng. Bên cạnh đó, các chỉ số sinh học như protein C-reactive (CRP) và tốc độ lắng hồng cầu (ESR) cũng có thể hỗ trợ bác sĩ trong việc xác định có hay không bệnh viêm ruột.
• Xét nghiệm phân: Phân tích các protein đặc hiệu trong phân, như calprotectin và lactoferrin, có thể giúp phát hiện viêm trong đường tiêu hóa, hỗ trợ việc chẩn đoán bệnh Crohn.

3.2 Nội soi

Nội soi là phương pháp chính xác để chẩn đoán bệnh Crohn, bao gồm các thủ thuật sau:

• Nội soi đại tràng: Bác sĩ sử dụng một dụng cụ gọi là nội soi (ống mỏng có gắn đèn và camera) để quan sát bên trong đại tràng và trực tràng. Trong quá trình này, bác sĩ có thể lấy mẫu mô (sinh thiết) để kiểm tra sự hiện diện của viêm hoặc tổn thương. Thủ thuật này thường được thực hiện tại bệnh viện hoặc trung tâm ngoại trú. Trước khi làm nội soi đại tràng, bệnh nhân sẽ được hướng dẫn chi tiết về cách chuẩn bị.
• Nội soi tiêu hóa trên và nội soi đường ruột: Trong thủ thuật này, bác sĩ đưa một ống nội soi qua thực quản vào dạ dày và tá tràng (phần đầu tiên của ruột non) để kiểm tra đường tiêu hóa trên. Bác sĩ cũng có thể lấy sinh thiết nếu cần thiết. Thủ thuật này thường được thực hiện tại bệnh viện hoặc trung tâm ngoại trú. Đối với việc kiểm tra ruột non, bác sĩ sẽ sử dụng dụng cụ nội soi dài hơn để quan sát các phần sâu hơn của ruột non.
• Nội soi viên nang: Trong thủ thuật chẩn đoán bệnh viêm ruột theo tình trạng bệnh Crohn này, bệnh nhân sẽ nuốt một viên nang chứa camera nhỏ. Camera sẽ ghi lại hình ảnh và truyền đến một thiết bị thu nhỏ mà bệnh nhân mang theo trong suốt quá trình nội soi. Viên nang sẽ tự động ra khỏi cơ thể qua đường tiêu hóa khi bệnh nhân đi đại tiện.

3.3 Xét nghiệm hình ảnh

Bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm hình ảnh để có cái nhìn rõ ràng hơn về tình trạng viêm ruột trong cơ thể. Một số xét nghiệm hình ảnh phổ biến được sử dụng để chẩn đoán bệnh Crohn bao gồm:

• Chụp CT: Chụp CT sử dụng tia X kết hợp với công nghệ máy tính để tạo ra hình ảnh chi tiết của đường tiêu hóa. Bệnh nhân có thể được yêu cầu uống dung dịch đặc biệt và tiêm thuốc cản quang, giúp làm nổi bật các cấu trúc trong cơ thể. Trong quá trình chụp, bệnh nhân sẽ nằm trên bàn và máy CT sẽ chụp các hình ảnh X-quang.
• Chụp X-quang tiêu hóa trên: Bệnh nhân sẽ uống một dung dịch bari (chất lỏng có màu trắng) để làm nổi bật đường tiêu hóa trên. Qua hình ảnh X-quang hoặc fluoroscopy (X-quang đặc biệt cho phép theo dõi chuyển động của các cơ quan nội tạng trên màn hình video), bác sĩ có thể quan sát quá trình di chuyển của bari trong đường tiêu hóa, giúp đánh giá tình trạng bệnh.
• Chụp MRI: Chụp MRI là một xét nghiệm không xâm lấn, sử dụng từ trường và sóng radio để tạo ra hình ảnh cắt ngang của đường tiêu hóa. Xét nghiệm này giúp bác sĩ quan sát các khu vực khó tiếp cận, như ruột non hoặc các phần ngoài tầm với của nội soi, mang lại thông tin chi tiết về tình trạng bệnh.

Bác sĩ cũng có thể đề xuất các xét nghiệm hình ảnh để có cái nhìn rõ hơn, chẩn đoán bệnh viêm ruột chính xác hơn về tình trạng bệnh bên trong cơ thể.

4.Các xét nghiệm chẩn đoán bệnh viêm ruột theo tình trạng bệnh viêm loét đại tràng

4.1 Xét nghiệm trong phòng thí nghiệm

Một số xét nghiệm trong phòng thí nghiệm phổ biến giúp chẩn đoán bệnh viêm ruột theo tình trạng bệnh viêm loét đại tràng bao gồm:

• Xét nghiệm máu: Bác sĩ sẽ lấy mẫu máu để tìm các dấu hiệu viêm loét đại tràng, cũng như các biến chứng như thiếu máu. Ngoài ra, xét nghiệm này còn giúp phát hiện nhiễm trùng hoặc các vấn đề tiêu hóa khác có thể liên quan đến bệnh.
• Xét nghiệm phân: Xét nghiệm phân giúp bác sĩ phát hiện dấu hiệu của viêm loét đại tràng và loại trừ các nguyên nhân khác gây ra các triệu chứng tương tự, chẳng hạn như nhiễm trùng.

4.2 Nội soi

Nội soi là một kỹ thuật quan trọng giúp quan sát trực tiếp đại tràng và thực hiện sinh thiết để chẩn đoán viêm loét đại tràng cũng như xác định mức độ tổn thương của bệnh. Hai loại nội soi phổ biến được sử dụng trong chẩn đoán bệnh viêm ruột theo tình trạng viêm loét đại tràng bao gồm:

• Nội soi đại tràng: Bác sĩ sử dụng ống nội soi để quan sát toàn bộ đại tràng và trực tràng. Đây là phương pháp chính để đánh giá tình trạng viêm.
• Nội soi đại tràng linh hoạt: Với loại ống nội soi linh hoạt đặc biệt gọi là sigmoidoscopy, bác sĩ có thể quan sát trực tràng và phần dưới của đại tràng. Phương pháp này thường được sử dụng khi đại tràng bị viêm nặng.

Chẩn đoán bệnh viêm ruột bằng phương pháp nội soi được sử dụng để xác định chính xác mức độ tổn thương mà bệnh gây ra.

4.3 Chẩn đoán hình ảnh

Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh, như chụp CT hoặc chụp X-quang, có thể được sử dụng để loại trừ các tình trạng khác gây ra các triệu chứng tương tự bệnh viêm ruột, cũng như kiểm tra các biến chứng có thể phát sinh từ viêm loét đại tràng.

5.Có phương pháp điều trị hoàn toàn bệnh viêm ruột không?

Hiện tại, chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn bệnh viêm ruột, tuy nhiên, có một số phương pháp điều trị, thủ thuật và thay đổi lối sống có thể giúp cải thiện tình trạng sức khỏe, giảm triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng. Bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa sẽ chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp và khuyến nghị các thay đổi về chế độ ăn uống và lối sống để hỗ trợ giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.