Điều trị u nang tuyến tụy: Tổng hợp những điều cần biết

Điều trị u nang tuyến tụy là một trong những thách thức lớn trong lĩnh vực y khoa, đặc biệt khi các loại u nang có tính chất đa dạng và mức độ nguy hiểm khác nhau. Từ các nang lành tính đến những u nang có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư, việc chẩn đoán chính xác và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp là yếu tố then chốt giúp giảm thiểu biến chứng.

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của bác sĩ [….], chuyên ngành [….], tại […]

1.Các loại u nang tuyến tụy

Trước khi tiến hành quá trình điều trị u nang tuyến tụy, cần hiểu rõ và xác định được u nang tuyến tụy gồm những loại nào. Nang tuyến tụy được phân loại thành nhiều loại khác nhau, với đặc điểm riêng biệt như sau:

1.1 Nang thanh dịch (Serous cysts)

• Vị trí và đặc điểm: Nang thanh dịch có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên tụy, nhưng thường gặp ở thân hoặc đuôi tụy. Nang này có cấu tạo là một lớp tế bào mỏng, chứa chất lỏng trong suốt giống nước.
• Phân loại: Có thể chia thành các nang nhỏ (vi nang) hoặc các nang lớn (đại nang).
• Hình ảnh chẩn đoán: Thường quan sát thấy các sẹo ở trung tâm nang qua các phương pháp chẩn đoán hình ảnh, giúp bác sĩ nhận diện đây là nang thanh dịch.
• Tiên lượng: Loại nang này phát triển chậm, hiếm khi chuyển thành ung thư và ít gây biến chứng hơn so với các loại nang khác.

Các loại u nang tuyến tụy được phân chia dựa trên các đặc điểm riêng biệt về cấu trúc, vị trí và nguy cơ tiến triển của bệnh

1.2 Nang nhầy (Mucinous cysts)

Nang nhầy được chia thành hai loại chính, với các đặc điểm khác nhau:

1.2.1 Nang tân sinh nhầy (Mucinous Cystic Neoplasms – MCNs)

• Đặc điểm: Chủ yếu gặp ở phụ nữ trong độ tuổi 30-50, thường xuất hiện ở đuôi tụy.
• Cấu tạo: Nang chứa chất dịch đặc, giống như chất nhầy.
• Nguy cơ: Nang này không liên quan đến ống dẫn tụy chính, nhưng có nguy cơ tiến triển thành ung thư theo thời gian.

1.2.2 Nang nhú trong ống dẫn nhầy (Intraductal Papillary Mucinous Neoplasms – IPMNs)

• Đặc điểm: Phát triển trong ống dẫn chính hoặc các nhánh ống dẫn phụ của tụy.
• Nguy cơ: Nang này có thể gây tích tụ chất nhầy, làm ảnh hưởng đến chức năng tụy và có nguy cơ cao phát triển thành ung thư.
• Chẩn đoán: Việc phân biệt IPMNs với các loại nang nhầy khác có thể gặp khó khăn, do đó thường cần sinh thiết để xác định chính xác.

1.3 U nang nội tiết tuyến tụy (Cystic Neuroendocrine Tumors)

• Đặc điểm: Đây là loại nang phát triển trong các tế bào nội tiết của tụy, chịu trách nhiệm sản xuất insulin và các hormone khác. Nang nội tiết này ít gặp hơn so với các loại nang khác.

1.4 Nang giả tụy (Pancreatic pseudocysts)

• Nguyên nhân: Nang giả tụy thường gặp ở những bệnh nhân bị viêm tụy.
• Tiến triển: Loại nang này không phải ung thư và có thể tự tiêu mà không cần can thiệp y khoa. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, cần thực hiện dẫn lưu hoặc phẫu thuật để loại bỏ.

Nếu phát hiện hoặc nghi ngờ bản thân có nang tuyến tụy, cần chủ động đi khám và theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

2. Chẩn đoán u nang tuyến tụy

Khi nghi ngờ bệnh nhân có nang tuyến tụy, trước khi tiến hành điều trị u nang tuyến tụy, bác sĩ sẽ chỉ định một số phương pháp chẩn đoán nhằm xác định tình trạng bệnh. Các phương pháp phổ biến bao gồm:

2.1. Chẩn đoán hình ảnh

Chụp cộng hưởng từ (MRI) và chụp cắt lớp vi tính (CT):

• Hai phương pháp này cung cấp hình ảnh chi tiết về cấu trúc tụy, giúp bác sĩ đánh giá kích thước, vị trí và các đặc điểm cụ thể của nang.
• Thông qua hình ảnh từ MRI và CT, bác sĩ có thể xác định loại nang và mức độ ảnh hưởng đến các cơ quan xung quanh.

2.2. Siêu âm nội soi (EUS)

2.2.1 Quy trình

• Bác sĩ sử dụng một ống nội soi mềm, đưa qua đường miệng xuống dạ dày và ruột non để quan sát cận cảnh tuyến tụy và khu vực lân cận.
• Phương pháp này cho phép đánh giá chi tiết cấu trúc nang, phát hiện các dấu hiệu bất thường hoặc nghi ngờ ác tính.

2.2.2 Sinh thiết qua EUS

Trong quá trình thực hiện EUS, bác sĩ có thể lấy mẫu mô hoặc dịch từ nang để phân tích tế bào học, giúp xác định bản chất của nang (lành tính hay ác tính).

Siêu âm nội soi là công cụ quan trọng khi cần thông tin bổ sung để hỗ trợ chẩn đoán hoặc xây dựng kế hoạch điều trị.  Nếu xuất hiện các triệu chứng hoặc nghi ngờ liên quan đến nang tụy, bệnh nhân nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được khám, chẩn đoán và tư vấn chi tiết.

Phát hiện và chẩn đoán chính xác từ giai đoạn đầu đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra phương pháp điều trị kịp thời, đặc biệt đối với các loại nang có nguy cơ tiến triển thành ung thư.

3. Điều trị nang u nang tuyến tụy

Phương pháp điều trị u nang tuyến tụy được chỉ định dựa trên chẩn đoán tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân, loại u nang và mức độ nguy cơ của bệnh. Sau đây là các phương pháp điều trị u nang tuyến tụy thường được áp dụng:

3.1 Theo dõi định kỳ

Chỉ định: Áp dụng cho những trường hợp nang tuyến tụy nhỏ, ổn định và có nguy cơ biến chứng thấp.

• Quy trình:
• Tái khám định kỳ.
• Thực hiện các xét nghiệm hình ảnh như CT hoặc MRI để theo dõi kích thước và đặc điểm của nang.
• Xác định kịp thời các dấu hiệu bất thường để quyết định có cần can thiệp hay không.

3.2 Phẫu thuật

Đối với các nang lớn, có thành dày, phát triển nhanh hoặc có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư, bác sĩ sẽ đề nghị điều trị u nang tuyến tụy bằng cách can thiệp phẫu thuật. Các phương pháp phẫu thuật phổ biến bao gồm:

3.2.1 Phẫu thuật Whipple (cắt tụy tá tràng)

• Mục tiêu: Loại bỏ đầu tụy, tá tràng, túi mật và một phần ruột non.
• Chỉ định: Thường áp dụng cho các nang ở đầu tụy hoặc có liên quan đến các cấu trúc lân cận.

3.2.2 Cắt tụy (Pancreatectomy)

• Mục tiêu: Loại bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến tụy.
• Chỉ định: Dành cho các nang lớn hoặc nguy cơ cao ở bất kỳ vị trí nào của tụy.

3.2.3 Cắt lách (Splenectomy)

• Mục tiêu: Loại bỏ lách nếu u nang tụy có liên quan hoặc xâm lấn đến cơ quan này.
• Chỉ định: Đôi khi được thực hiện kết hợp với phẫu thuật cắt tụy.

Với các trường hợp nang tuyến tụy có kích thước lớn, thành dày, phát triển nhanh hoặc tiềm ẩn nguy cơ cao tiến triển thành ung thư, bác sĩ thường chỉ định can thiệp phẫu thuật để điều trị.

Tiên lượng và theo dõi sau điều trị u nang tuyến tụy bằng phương pháp phẫu thuật:

Sau khi loại bỏ nang tuyến tụy, bệnh nhân vẫn cần tiếp tục theo dõi định kỳ bằng chụp CT hoặc MRI để đảm bảo nang không tái phát hoặc phát hiện sớm các biến chứng.

Phẫu thuật tụy là một phương án điều trị can thiệp chuyên sâu, tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Tuy nhiên, nếu được thực hiện bởi bác sĩ phẫu thuật giàu kinh nghiệm, phẫu thuật có thể mang lại hiệu quả cao trong quá trình điều trị, giúp ngăn chặn sự phát triển thành ung thư từ nang tụy.

U nang tuyến tụy cần được theo dõi và điều trị dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa. Việc chủ động đi khám định kỳ là rất quan trọng để kiểm soát bệnh hiệu quả và giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.